BÒ SÁT – THÔNG TIN CHIẾU SÁNG
(Mọi bài viết bổ ích của “Pop Pet Shop” đều là bản quyền phiên dịch của riêng Shop. Shop luôn cung cấp các tư liệu quý giá có ích xung quanh mọi khía cạnh Bò Sát )
Đối với các loài bò sát. Ánh sáng mặt trời là “cuộc sống” !. Mọi khía cạnh cuộc sống của chúng đều bị chi phối bởi ánh sáng mặt trời và nhiệt độ (có thể sử dụng mặt trời nhân tạo khi bể nuôi đặt trong nhà). Cung cấp ánh sáng là điều cần thiết duy nhất để bò sát được khỏe mạnh trong điều kiện nuôi nhốt.
1/ Hồng Ngoại và Ánh Sáng Thực trong bò sát (Visible light effect – Infrared) (Ảnh 1)
– Quang phổ của ánh sáng mặt trời bao gồm hồng ngoại. Ánh sáng nhìn thấy được là màu sắc chúng ta nhìn thấy trong cầu vồng và ánh sáng cực tím (GỒM các tia UVA – UVB và UVC). Ánh sáng có bước sóng rất ngắn từ mặt trời (UVC và UVB) nguy hại đến da động vật và mắt. Nhưng bầu khí quyển (tầng ozone) đã loại bớt nó đi.
– Ánh sáng mặt trời tự nhiên kéo dài từ khoảng 290-295 nanomet (nanomet là Một đơn vị đo độ dài bằng một phần tỷ mét) đó là trong phạm vi UVB. Đến hơn 5.000 nanomet là vùng hồng ngoại (nhiệt) phạm vi bước sóng này khá dài. ( ẢNH )
– Tia hồng ngoại (Infrared) là hơi nóng của mặt trời. và các loài bò sát phơi – hấp thụ bức xạ hồng ngoại cực kỳ hiệu quả thông qua làn da của mình. Nó nằm trong quang phổ ánh sáng nên con người và bò sát không thấy được nhưng có một số loại rắn có thể cảm nhận được thông qua “Cơ Quan Hố’‘ trên khuôn mặt. Sưởi Sứ và tấm nhiệt head pad phát ra hồng ngoại. Đèn sợi đốt phát ra ánh sáng hồng ngoại và nhìn thấy được. Cũng có một số đèn sợi tóc Basking phát ra ánh sáng mầu đỏ nhìn thấy được. Nó mô tả như đèn ‘hồng ngoại” .
Cách Sử Dụng Đúng Cách Sưởi Đêm – Tấm Nhiệt click tại đây
– Ánh sáng thực bao gồm cả tia UVA, là điều cần thiết. Nhiều loài bò sát có tầm nhìn màu sắc vô cùng tốt. Con người có ba loại tế bào hình nón ở võng mạc cho tầm nhìn màu sắc, và bộ não của chúng ta kết hợp thông tin từ các tế bào này và cảm nhận được sự pha trộn như là một màu nhất định. Hầu hết các loài bò sát , có một loại hình nón thứ tư, khi phản ứng với UVA. Nhiều loài bò sát thấy cầu vồng có nhiều hơn 7 mầu so với con người nhìn thấy, việc cung cấp ánh sáng tự nhiên trong môi trường trong nhà được coi là một “Thử Thách” đối với 1 keeper . Điều này “Đặc Biệt” quan trọng trong việc Bò Sát nhận ra giống loài của mình, thậm chí cả đồ ăn cũng không ngoại lệ.
Nói cách khác. Khi sử dụng UVA giúp cho con vật phân biệt được màu sắc thức ăn, bạn tình, đớp mồi chuẩn hơn. Nếu bạn muốn nghiên cứu sâu về UVA xin click tại đây.
(ẢNH đèn UVA )
– Một số tắc kè sống về đêm (nocturnal geckos) thiếu “Nón đỏ” nhưng nón xanh của nó cũng phản ứng với ánh sáng đỏ, nó chắc chắn nhìn thấy. ( Nón ở đây theo mình hiểu nó như là cái võng mạc hay gì gì đó trong mắt , từ này chuyên môn quá nên chịu rồi ^^ ) nếu thiếu ánh sáng đỏ nó sẽ cảm thấy mọi thứ xung quanh mờ mờ ko rõ chi tiết, nhưng khi có ánh sáng đỏ vào thì mắt nó sẽ nhìn thấy rõ hơn (đại khái là vậy). Thế cho nên công nghệ phụ kiện ở các hãng lớn như Repti Zoo, EXO TERRA và ZOOMED nghiên cứu và cho sản xuất ra cái đèn đêm Moonlight là vì vậy. Chắc hẳn nhiều người sẽ lầm và sẽ nghĩ rằng đèn đó bật lên chỉ là cho đẹp ^^ . Các nghiên cứu cũng chỉ ra rằng “ ánh sáng xanh” – “ánh sáng đỏ” sáng hơn nhiều so với ánh trăng cũng làm thay đổi cái nhìn của những con vật sống trong thế giới về đêm .
– Ánh sáng mặt trời không liên quan đến “tầm nhìn ý thức”. Một đôi mắt của bò sát và “mắt đỉnh” (là parietal eye – con mắt thứ 3 ) truyền tải thông tin đến các bộ phận khác của não để chịu trách nhiệm cho việc “nhịp điệu sinh học hàng ngày” và ‘nhịp điệu circannual hàng năm”.
Circannual là nhịp điệu như 1 cái đồng hồ sinh học trong cơ thể. Ví dụ như loài cá voi loài chim: “tự di cư” chứ chúng thực tế kHÔNG hề hay biết tháng nào chúng mới phải làm vậy hoặc loài bò sát tại sao không phải sinh sản cả năm mà nó lại có mùa sinh sản riêng. Chính là nhờ nhịp điệu circannual này, kể cả là một số loài ngủ đông cũng nhờ nhịp điệu circannual. Chỗ đó cũng có “khu vực nhạy sáng” của não bò sát rằng ánh sáng mặt trời thông qua hộp sọ. Chiều dài của ngày và đêm, vị trí của mặt trời trên bầu trời, cường độ và lượng màu xanh trong ánh sáng mặt trời , tất cả đã các cung cấp thông tin chính xác về thời gian trong ngày và mùa trong năm. Phản ứng lại thì một loài bò sát sẽ điều chỉnh mức độ hoạt động của nó theo hành vi hàng ngày và theo mùa. Ngay cả loài sống về đêm chi phối hành vi của nó bằng cách giám sát ngày và đêm từ những nơi trú ẩn ban ngày.
( ảnh chi tiết )
– Hệ thống chiếu sáng nhân tạo cũng có thể cung cấp đầy đủ quang phổ và cường độ của ánh sáng mặt trời tự nhiên. Nhưng những thay đổi nhân tạo này đều không thể bằng “Ánh sáng ban ngày tự nhiên” . Ánh sáng ban ngày tự nhiên đôi lúc không cung cấp đầy đủ (như là trời không có nắng chả hạn ) việc này nó không quan trọng . Quan trọng ở việc một keeper một người nuôi đó là cung cấp ánh sáng cho từng loài cảm thấy thích hợp . ( ẢNH dưới )
2/ UVB dạng nhẹ – yếu cho một số loài bò sát:
– Đã bao giờ bạn tự hỏi rằng tại sao loài thằn lằn lại căng da để tăng bề mặt khu vực của chúng? Hay loài rùa cạn rùa nước lại tắm nắng với chân và cổ mở rộng ra ? Hoặc tại sao những loài sống trong bóng dâm hay lúc hoàng hôn lại có da mỏng hơn, mờ hơn ?
– Bởi điều này cho phép thâm nhập sâu hơn. Đó là do ánh sáng mặt trời có tác dụng trực tiếp lên da của chúng .
– UVB trong ánh nắng mặt trời có ảnh hưởng trực tiếp trên “Hệ thống miễn dịch” ở da. Và kích thích sản xuất “endorphin beta’ làm cho bò sát cảm thấy hệ số ánh sáng mặt trời lúc nào là tốt nhất .
(endorphin beta: được hiểu nôm na như 1 loại chất, nó giúp cho con vật tốt lên. Còn ở con người nó như là 1 loại thuốc giảm đau nên khi chúng ta dùng chất đó sẽ có cảm giác bớt đau và thoải mái hơn nhiều).
– Nhưng phạm vi ánh sáng quang phổ tốt nhất được biết khi vai trò trong tổng hợp da của vitamin D3. Để vấn đề này xảy ra thì ánh sáng mặt trời phải chứa UVB trong các bước sóng khác nhau ( 290 đến 315nanomet). Và hầu hết đồ nhựa – thủy tinh ngăn cản bước sóng UVB này nên Pop Pet Shop đã khuyên người chơi không phơi nắng cho bò sát qua bể kính hoặc hộp nhựa là vì vậy .
– Vitamin D3 tổng hợp trong các loài bò sát đòi hỏi hơi nóng và ánh sáng tia cực tím. UVB chuyển đổi một cholesterol trong da để Pre-D3 và nó được chuyển đổi thành vitamin D3 rất nhanh chóng.
Khi một con vật bò sát ở nhiệt độ tối ưu của nó, các vitamin sẽ thành “chất độc không hề nhỏ” nên luôn làm theo hướng dẫn của nhà sản xuất phụ kiện là vì vậy .
==> Thực tế trong khi tắm nắng ở bò sát , chúng không tạo ra quá nhiều vitamin D3 trong da.
+ Kinh nghiệm cho thấy về cách nuôi : chúng ta nên để UVB ở mức 20 30cm cách con vật (dẫu biết là trên thân hộp bóng đèn có ghi cách 15cm đạt 5 sao UVB và cách 40cm đạt 3 sao UVB nhưng chúng ta nên để ở mức dao động 20 30cm để tránh việc sản xuất dư thừa vitamin D3 ngoài ra còn hạn chế được việc làm hại da và mắt của Bò Sát .
(ảnh dưới : môi trường nuôi trong nhà của Rồng komodo , ở nơi này nắng chiếu quá gắt và đầy đủ 12 tiếng. Mọi người thấy ở trên họ bọc vải lại để cản bớt UVB. Còn trong chuồng có nhiều chụp đèn ở các vị trí quan trọng, nó sẽ tự điều chỉnh khi cần UVB để tổng hợp vitamin lên Da, kể cả ngoài tự nhiên rồng komodo không bao giờ phơi nắng 12 tiếng bao giờ cả).
– Chỉ số UV tối đa dành riêng cho từng loài phải được xác định thông qua “Micro Habitat” (Micro habitat là môi trường sống thu nhỏ) . Những loài thích bóng dâm hoặc đắm chìm phơi mình thể xác lúc sáng sớm đòi hỏi giá trị thấp hơn so với những loài thích phơi nắng giữa trưa ^^
– Việc Đèn UVB luôn phải để trên đầu chiếu xuống , để nghiêng chiếu vào mắt sẽ cực kỳ gây hại mắt lắm nha. Đến phần này thì các bác cứ yên tâm bởi POP SHOP ngoài kinh nghiệm sách vở còn kinh nghiệm thực tiễn.
(ảnh dưới chiếu thẳng đèn từ trên xuống , không chiếu ngang)
3/ Bò Sát Ngoài Trời và chiếu sáng trong nhà
a/ Trong mỗi 01 “niche sinh thái” (niche: một nhóm đối tượng) .
Các loài khác nhau có hành vi và đặc điểm cơ thể khác nhau, điều này cho phép họ tiếp cận ánh nắng mặt trời được hiệu quả nhất . Nhiều loài bò sát được hưởng ánh nắng từ chuồng nuôi ngoài trời. Nhưng cho dù trong nhà hay ngoài trời họ đều cần một khoảng không gian mát và nơi trú ẩn .
+ Note : Các bạn phải thật lưu ý vấn đề “chuồng nuôi ngoài trời” hoặc “chuồng phơi nắng ngoài trời” của bò sát .
Bởi đã có rất nhiều (không hề ít) những trường hợp không chịu làm theo tư vấn từ Shop rồi tự ý phơi nắng. Và nuôi chuồng nuôi ngoài trời quá bé quá nhỏ đã khiến cho con vật bị sốc nhiệt. Biểu hiện nhẹ là mất nước trong cơ thể, trung bình thì liệt tứ chi há mồm lè lưỡi 24 48 tiếng, nặng thì xanh cỏ. Chuyện này là nghiêm túc nên mọi người chú ý dùm shop.
(Ảnh dưới : Shop luôn che chắn cẩn thận 1/2 chuồng nên tình trạng sốc nhiệt là không bao giờ xảy ra).
b/ Các loại đèn chiếu sáng UVB – Sưởi trong nhà :
– Mỗi loại đèn UVB (đui xoáy, huỳnh quang, compact) sẽ có 1 công năng sử dụng riêng cho từng loài (chỉ số 3.0 5.0 10.0, thời gian chiếu đèn.
– Công suất của bóng UVA (25w 40w 60w 100w 160w) lệ thuộc theo diện tích chuồng nuôi. Diện tích chuồng càng bé thì công suất nhiệt năng càng phải nhỏ – nếu cao qá sẽ gây ra trạng thái trong bể ngột thở thiếu oxy. Và các bạn phải chú ý một việc quan trọng nữa: đó là luôn có 1 đồng hồ đo nhiệt ẩm để đo 2 góc trong bể “điểm sưởi điểm mát” (theo như kinh nghiệm của mình : áng chứng nhiệt bằng tay chỉ cho ta thấy cảm giác ấm thôi. Vậy ấm là đủ hay thiếu ??? việc sử dụng đồng hồ nó quan trọng như vậy đó)
4/ Tư Vấn Chiếu Sáng Cho Bò Sát :
– Cần tìm hiểu loài vật mình đang nuôi nguồn gốc xuất xứ từ khu vực nào (châu phi, châu á, rừng mưa nhiệt đới hay sa mạc v.v. )
– Bể nuôi to hay nhỏ phù thuộc theo giống loài, kích thước tối đa, nhiệt độ công suất sưởi, loài đó cần hang trú hay không nếu cần thì bể phải dài hơn.
– Bể nuôi cao hay thấp đều phải từ 40cm – 60cm (áp dụng cho loài sống mặt đất), 50cm 100cm ( áp dụng cho loài sống trên cây )
– UVA UVB luôn đi liền và cạnh nhau. Bởi vì vitamin D3 chỉ tổng hợp ở da khi có nhiệt độ ấm áp kết hợp với tia cực tím.
– Tất cả mọi thiết bị đèn đều phải chiếu sáng từ trên vuông góc xuống đầu thân con vật chứ không được chiếu sáng chéo ngang (gây tổn hại nghiêm trọng tới mắt/da con vật thật sự)
– Khoảng cách đèn UVB chiếu xuống con vật dao động 20 30cm, trừ 1 số loại đèn như solar glo – power sun – super sun có lượng UVB cao nên có thể cách xa hơn một chút tầm 40 55cm được.
– Luôn luôn kiểm tra nhiệt độ bằng thiết bị đồng hồ đo nhiệt ẩm.
– Luôn luôn theo dõi nhiệt độ độ ẩm hàng ngày trên kênh thời tiết. Nó là tiền đề giúp bạn phòng tránh những đợt lạnh và có thời gian trang bị các loại đèn thay thế khi gió mùa về. Bởi không có nhiệt độ ngày nào giống nhau cả.
– Nhịp sinh học của bò sát là ngày sáng, còn đêm thì phải tối hoặc ánh sáng mờ (không bật ánh sáng trắng ban đêm khi nó ngủ, sẽ làm nó rối loạn nhịp sinh học).
– Chuồng nuôi ngoài trời phải dài rộng , đảm bảo việc bò sát nuôi trong đó có 1 không gian mát và nơi trú ẩn nếu nóng quá .
———————————————————
==> Kết thúc Bò Sát – THÔNG TIN CHIẾU SÁNG .
Xin cảm ơn Janette Beveridge, John Binns, Gary Ferguson, William GEHRMANN và AJ Gutman đóng góp những tài liệu cực kỳ quý giá này .
Phiên Dịch : Pop Pet Shop.
Tư liệu sử dụng : của cả nước ngoài và Pop Pet Shop.
** Bạn đang quan tâm các loài bò sát cảnh.